ರಂಗೋಲಿ ಪತ್ರಿಕೆ
ರಂಗೋಲಿ ಕಲೆಯನ್ನು ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನನ್ನ ಕೂಸು ಈ ರಂಗೋಲಿ ಪತ್ರಿಕೆ. ಸುಮಾರು ೨೦೦೬ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಗೊಂಡ ಈ ಪತ್ರಿಕೆ ೧೫ ಸಂಚಿಕೆಗಳನ್ನು ಕಂಡಿದೆ. ರಂಗೋಲಿಯ ಬಳಗ ಇದನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಓದಿ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವನ್ನೂ ನೀಡಿದೆ. ಅನಂತರದಲ್ಲಿ ಒಂದಿಷ್ಟು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಸ್ಥಗಿತಗೊಂಡ ಈ ಕೆಲಸ ಪ್ರಸ್ತುತ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಪ್ರಕಟವಾಗುತ್ತಿದೆ. ಇದರ ಹಿಂದಿನ ಸಂಚಿಕೆಯ ಒಂದರ ಮುಖಪುಟ ಇದಾಗಿದೆ..ಈ ಪತ್ರಿಕೆ ಕುಂದಾಪುರದ ಆನೆಗುಡ್ಡೆಯಲ್ಲಿ ರಂಗೋಲಿ ಕಲಾವಿದೆ ಶ್ರೀ.ಕಾಮಾಕ್ಷಿ ಅಮ್ಮ ಅವರಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಯಿತು. ಅನಂತರ ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಧ್ರ್ಮಾಧಿಕಾರಿಗಳಾದ ಶ್ರೀ.ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆಯವರ ಹಸ್ತದಿಂದ ಬಿಡುಗಡೆ ಆಗಿತು. ಇಂಥ ಹಿರಿಯ ಚೇತನಗಳ ಪ್ರೋತ್ಸಹದಿಂದ ಈ ಪತ್ರಿಕೆ ಓದುಗರಿಗೆ ನೀಡುವಂತಾಯಿತು. ರಂಗೋಲಿ ಕಲೆಯನ್ನು ಉಳಿಸುವ ಇಅಂಥಹ ಚಿಕ್ಕ ಪ್ರಯತ್ನ ಯಶಸ್ಸು ಕಾಣುವಂತಾಯಿತು .-ಭಾಮ
ಡಾ.ಭಾರತಿ ಮರವಂತೆ ಇವರ ಪ್ರಕಟಣೆಯ ಕೃತಿಗಳು
ಲಭ್ಯವಿರುವ ಸ್ಥಳ : 1. ಪುಸ್ತಕ ನಿಧಿ, ಶ್ರೀ ಮುನಿಯಾಲ್ ಗಣೇಶ ಶೆಣ್ಯ್, ಗಾವಳಿ ಕುಂದಾಪುರ. ದೂ : 2. ಸೀತಾ ಪುಸ್ತಕಾಲಯ, ಉಡುಪಿ, 3. ಸ್ವಪ್ನ ಬುಕ್ ಸ್ಟಾಲ್ ಕರ್ನಾಟಕದ ಎಲ್ಲ ಗ್ರಂಥಾಲಯಗಳಲ್ಲೂ ಓದಲು ಲಭ್ಯವಿದೆ
೧. ಕರಾವಳಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ರಂಗೋಲಿ ಕಲೆ , ಸಂಶೋಧನಾ ಕೃತಿ, ಕನ್ನಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆ ಬೆಂಗಳೂರು ಇವರ ಆರ್ಥಿಕ ನೆರವಿನಿಂದ ಪ್ರಕಟಣೆಗೊಂಡಿದೆ.
೨. ಜಾನಪದ ಚಿತ್ತಾರಗಳು, ಕಿರು ಸಂಶೋಧನಾ ಕೃತಿ : ಕರ್ನಾಟಕ ಜಾನಪದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಯ್ಲಯದ ವಿಸ್ತ್ತರಣೆ ಹಾಗೂ ಸಲಹಾ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟಣೆ
೩. ಕಥಿ ಹೇಳೂ ಹಾಡ್ಗಳ್, ಕುಂದಗನ್ನಡದ ಸಂಗ್ರಹ ಹಾಡುಗಳು :
೪. ದೇವದಾಸಿಯರ ಹಾಡುಗಳು
೫. ಹಬ್ಬಗಳಿಗೆ ರಂಗೋಲಿ
೬. ರಂಗೋಲಿ
೭. ಜಾನಪದ ಇಣುಕುನೋಟ : ಕುಂಡಗನ್ನಡದ ಲೇಖನಗಳು
೮. ಜಾನಪದ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆ ಮಾತ್ತು ಇತರ ಲೇಖನಗಳು
೯. ಕನ್ನಡವೇನಾದರೆ ನಾಡಲ್ಲ ಭೊಪಟ ಗೆರೆ ಚುಕ್ಕೆ
೧೦. ಶ್ರೀ ರಂಗೋಲಿ ಪತ್ರಿಕೆ ಸಂಪುಟ ; ೧
೧೧.. ಶ್ರೀ ರಂಗೋಲಿ ಪತ್ರಿಕೆ ಸಂಪುಟ ; ೧
೧೨. ಶ್ರೀ ರಂಗೋಲಿ ಪತ್ರಿಕೆ ಸಂಪುಟ ; ೧
೧೩. ಶ್ರೀ ರಂಗೋಲಿ ಪತ್ರಿಕೆ ಸಂಪುಟ ; ೧
೧೪.ಶ್ರೀ ರಂಗೋಲಿ ಪತ್ರಿಕೆ ಸಂಪುಟ ; ೧
೧೫. ಶ್ರೀ ರಂಗೋಲಿ ಪತ್ರಿಕೆ ಸಂಪುಟ ; ೧
೧೬. ಶ್ರೀ ರಂಗೋಲಿ ಪತ್ರಿಕೆ ಸಂಪುಟ ; ೧
ನನ್ನಧ್ವನಿ : “ರಂಗೋಲಿ ಭಾರತದ ಶುಧ್ದ ಜನಪದ ಕಲೆಯಾಗಿದೆ, ಮೂಲತಹ ಇದಕ್ಕೆ “ಸೇಡಿ ಬರೆಯುವುದು” “ಗೀಟ್ ಹಾಕುವುದು” ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದರು. ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿನಿತ್ಯ ಅಂಗಳದಲ್ಲಿ, ಹೊಸ್ತಿಲಿನಲ್ಲಿ ಜಾತಿ-ಮತ-ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳನ್ನು ಮೀರಿ ಕೋಟಿ ಕೋಟಿ ರಂಗೋಲಿಗಳು ಅರಳುತ್ತವೆ, ಸಂಜೆ ಮುದುಡುತ್ತವೆ. ಇಂದಿಗೂ ಕೆಲವು ಹಳ್ಳಿಯ ಮುಗ್ಧ ಜನರು ಗೀಟ್ ಹಾಕುವುದು ಎನ್ನುವ ಪದ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯದ ಗಾಮೊಕ್ಕಲಿಗರು ಸೇಡಿ ಬರೆಯುವುದು ಎನ್ನುವ ಪದ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ ಗೋಡೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಾಲಕ್ಕಿ ಜನ ಸಮುದಾಯದವರು ಇಂದಿಗೂ ಹೊಸ್ತಿಲಿಗೆ ಸೇಡಿ ಮೂಲಕ ಹಲಿ ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ರಂಗೋಲಿ ಕಲೆಯನ್ನು ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಲೆ ಎಂದು ಬಿಂಬಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಆದರೆ ರಂಗೋಲಿಯ ವಿನ್ಯಾಸಗಳಲ್ಲಿ, ಉದ್ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಅಂಶಗಳಿವೆ ನಿಜ. ನಮ್ಮ ಭಾರತದ ಎಲ್ಲಾ ಜನಪದ ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಮುಗ್ಧ ಜನರ ಭಕ್ತಿಯ,ಆರಾಧನೆಯ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಕಾಣುತ್ತೇವೆ.ರಂಗೋಲಿ ಎನ್ನುವ ಪದ ಸಂಸ್ಕೃತೀಕರಣಗೊಂಡ ಪದವಾಗಿದೆ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಈ ಕಲೆಯನ್ನು ಒಂದು ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸಿಇಮಿತವಾದ ಕಲೆ ಎಂದು ಬಿಂಬಿಸಿದರೆ ಕಲೆಗೆ ಮಾಡುವ ಅನ್ಯಾಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕಳೆಯ ಇನ್ನೊಂದು ಮುಖವೇ “ಮಂಡಲಗಳು”. ಇದನ್ನೂ ಕೂಡಾ ಕಾಡ್ಯನಾಟದಂತಹ ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯದವರು ಮಂಡಲಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದು ದಾಖಲಾಗಿದೆ. ಭೂತಾರಾಧನೆಯಲ್ಲಿ ಚಿಕ್ಕ ಚಿಕ್ಕ ಮಂಡಲಗಳ ರೇಖೆಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವುದು ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ ಇನ್ನು “ಹಸೆ ಚಿತ್ತಾರ”ದ ಬಗ್ಗೆನೂ ಗೊಂದಲಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. “ಹಸೆ” ಎನ್ನುವ ಪದದ ಅರ್ಥವೇ ಚಾಪೆ ಎಂದಾಗಿದೆ. ಮದುವೆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಿಡಿಸುವ ಚಿತ್ರವೇ ಹಸೆ ಚಿತ್ತಾರವಾಗಿದೆ. ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯದವರು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗೋಡೆ ಮೇಲೆ ಮತ್ತು ನೆಲದ ಮೇಲೆ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತಾರೆ. ನಾಗರೀಕತೆಗೆ ಒಗ್ಗಿಕೊಂಡ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನಸಮುದಾಯದವರು ಕರೆಯುವ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಭಿನ್ನತೆಗಳಿವೆ” ರಂಗೋಲಿ ಕಲೆ ನಮ್ಮ ಭಾರತದ ವಿವಿಧ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಪೂಕಳಂ, ಅಲ್ಪನಾ, ಕೋಲಮ್, ಮುಗ್ಗುಲು, ರಂಗೋಳಿ, ರಂಗೋಲಿ ಇತ್ಯಾದಿ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ೨೦ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಈ ಕಲೆಯಲ್ಲಿನ “ಅಧ್ಯಯನ-ಸಂಶೋಧನೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ” ನಾನು ಕಂಡುಕೊಂಡ ಸತ್ಯವನ್ನು ಈ web site ಮೂಲ ಹೇಳ ಹೊರಟಿದ್ದೇನೆ.
ಆಧುನೀಕರಣದ ನಾಗಾಲೋಟದಲ್ಲಿ ನಾವಿಂದು ಇಂತಹ ಕಲೆಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದೇ ದೊಡ್ಡ ಸವಾಲು. ಇದರ ನಡುವೆ ನಾವು ಮಾಡಿದ ಕೆಲಸವನ್ನು ಹೋರಾಟದ ಮೂಲಕ ನಮ್ಮತನವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಇನ್ನೂ ಬೇಸರ ತರುತ್ತದೆ. ಉಡುಪಿಯ ರಂಗವಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮ ಬಿ.ಪಿ.ಬಾಯಿರಿ ಸಾಕಷ್ಟು ರಂಗೋಲಿ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹ ಮತ್ತು ಸ್ವರಚನೆ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಇಂದು ಆ ಚಿತ್ರಗಳು ಯಾರದ್ದೋ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ನಕಲಾಗಿಪ್ರಕಟಣೆಗೊಳ್ಳುತ್ತಿವೆ. ಇದು ಬಹಳ ಬೇಸರ ತರುವ ಸಂಗತಿ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಈ website ನಲ್ಲಿ ಒಂದು blogಗೆ ಅವರಿಗೆ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ಇಟ್ಟಿದ್ದೇನೆ. ರಂಗೋಲಿ ಕೂಡಾ ಒಂದು ಜನಪದ ಕಲೆ. ಅವರವರ ಶ್ರಮ ಅವರವರಿಗೆ ಸಲ್ಲಬೇಕು”ರಂಗೋಲಿ ಕಲೆಯು ತನ್ನ ಮೂಲ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡು ಜಾಗತೀಕರಣಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಬೆಳೆಯಬೇಕಾಗಿದೆ.ದಿನಬೆಳಗಾದರೆ ರಂಗೋಲಿ ಮೂಲಕ ಅರಳುವ ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಮುಗ್ಧ ಮಕ್ಕಳು ಅರಿಯಬೇಕಾಗಿದೆ. ಈ ಕಲೆಯು ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಸೇರ್ಪಡೆಯಾಗಬೇಕು —- ಡಾ.ಭಾರತಿ ಮರವಂತೆ